Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và an toàn thực phẩm, chăn nuôi hữu cơ nổi lên như một hướng đi bền vững và đầy triển vọng. Không chỉ mang lại sản phẩm sạch, thân thiện với môi trường, phương pháp này còn góp phần nâng cao phúc lợi động vật và bảo vệ hệ sinh thái. Dù còn đối mặt nhiều thách thức, chăn nuôi hữu cơ đang từng bước khẳng định vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển nông nghiệp hiện đại tại Việt Nam.

Chăn nuôi hữu cơ là gì?

Chăn nuôi hữu cơ là phương pháp chăn nuôi không sử dụng hóa chất tổng hợp như kháng sinh, hormone tăng trưởng hay chất tạo nạc, đồng thời đảm bảo điều kiện sống tự nhiên và phúc lợi cho vật nuôi. Thức ăn cho gia súc, gia cầm và thủy sản trong mô hình này chủ yếu đến từ nguồn hữu cơ, không biến đổi gen (non-GMO) và không có dư lượng hóa học độc hại.

Không giống như chăn nuôi công nghiệp, chăn nuôi hữu cơ đề cao sự cân bằng sinh thái, sức khỏe vật nuôi và trách nhiệm với môi trường. Chính vì vậy, đây là lựa chọn được nhiều nông hộ, doanh nghiệp và người tiêu dùng thông thái hướng đến.

Chăn nuôi hữu cơ chú trọng đến sức khỏe vật nuôi và môi trường, không sử dụng hóa chất tổng hợp hay biến đổi gen

Các tiêu chuẩn chăn nuôi hữu cơ

Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả, chăn nuôi hữu cơ phải tuân thủ các tiêu chuẩn cụ thể từ tổ chức chứng nhận hoặc cơ quan quản lý có thẩm quyền. Những tiêu chuẩn này bao gồm các quy định về quản lý, thức ăn, chuồng trại, sức khỏe vật nuôi và giống vật nuôi. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chí giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm và duy trì lòng tin từ người tiêu dùng.

1. Tiêu chuẩn quản lý

Trong hệ thống chăn nuôi hữu cơ, khu vực chăn nuôi phải được quy hoạch riêng biệt, có vùng đệm để tránh ô nhiễm từ bên ngoài. Các cơ sở chăn nuôi cần cách xa khu vực công nghiệp, khu xử lý rác thải, bệnh viện và các nguồn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Tất cả hoạt động chăn nuôi phải được ghi chép rõ ràng, có truy xuất nguồn gốc và giám sát thường xuyên nhằm đảm bảo đáp ứng yêu cầu hữu cơ.

Hệ thống xử lý chất thải cũng là một phần không thể thiếu. Cơ sở cần có khu vực chứa, ủ phân và hố xử lý chất thải lỏng đạt chuẩn vệ sinh thú y, bảo vệ môi trường. Quản lý chất thải không chỉ giúp phòng chống dịch bệnh mà còn góp phần phục hồi dinh dưỡng cho đất, hạn chế ô nhiễm nguồn nước và không khí.

2. Tiêu chuẩn thức ăn

Thức ăn cho vật nuôi trong chăn nuôi hữu cơ phải có nguồn gốc tự nhiên, không chứa hóa chất, kháng sinh hay hormone tăng trưởng. Tỷ lệ thức ăn hữu cơ phải đạt ít nhất 90% đối với loài nhai lại và 80% đối với loài không nhai lại, tính theo khối lượng chất khô. Trong quá trình chuyển đổi, thức ăn vẫn nên đảm bảo tối ưu từ nguồn hữu cơ.

Đặc biệt, cơ sở chăn nuôi phải tự sản xuất ít nhất 50% lượng thức ăn sử dụng, từ đồng cỏ tự nhiên hoặc liên kết với các đơn vị sản xuất hữu cơ khác. Các phụ phẩm nông nghiệp như tấm, cám gạo, trấu, mì lát, bã mì… nếu được sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ cũng là nguồn thức ăn quý giá. Ngoài ra, các sản phẩm như bột cá, dầu cá, dịch cá từ nguồn khai thác bền vững, không chứa hóa chất, cũng là nguyên liệu giàu đạm và axit amin phù hợp với tiêu chí hữu cơ nếu đáp ứng được tiêu chuẩn an toàn và minh bạch.

Thức ăn trong chăn nuôi hữu cơ phải tự nhiên, sạch và truy xuất được nguồn gốc

3. Tiêu chuẩn chuồng trại

Chuồng trại trong chăn nuôi hữu cơ cần đảm bảo điều kiện sống thoải mái cho vật nuôi, phù hợp với đặc điểm sinh học và tập tính tự nhiên của từng loài. Diện tích chuồng phải đủ rộng để vật nuôi được vận động, tiếp xúc ánh sáng tự nhiên và không bị căng thẳng. Nền chuồng khô ráo, thông thoáng, sạch sẽ và được vệ sinh định kỳ. Vật liệu xây dựng không được chứa hóa chất độc hại hoặc kim loại nặng.

Môi trường sống lý tưởng không chỉ giúp vật nuôi tăng trưởng ổn định mà còn giảm thiểu nguy cơ bệnh tật. Việc bố trí hợp lý khu ăn, khu nghỉ, khu vận động và khu xử lý chất thải tạo nên một hệ sinh thái khép kín, an toàn và hiệu quả trong quản lý.

4. Tiêu chuẩn sức khỏe vật nuôi

Sức khỏe vật nuôi là ưu tiên hàng đầu trong chăn nuôi hữu cơ. Phòng bệnh được đặt lên hàng đầu thay vì điều trị bệnh bằng thuốc. Các biện pháp chăm sóc sức khỏe bao gồm lựa chọn giống tốt, tiêm phòng đầy đủ, chế độ dinh dưỡng hợp lý, môi trường sống sạch và không gây căng thẳng.

Việc sử dụng thuốc thú y hóa học bị hạn chế tối đa. Chỉ khi vật nuôi không thể phục hồi bằng các phương pháp tự nhiên, mới được phép sử dụng thuốc kháng sinh trong giới hạn nghiêm ngặt. Sau khi điều trị, sản phẩm từ vật nuôi đó có thể bị loại khỏi hệ thống hữu cơ trong một khoảng thời gian nhất định để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

5. Tiêu chuẩn giống

Giống vật nuôi trong chăn nuôi hữu cơ phải khỏe mạnh, có khả năng kháng bệnh tự nhiên và thích nghi với điều kiện địa phương. Ưu tiên sử dụng giống bản địa hoặc giống đã được chứng minh phù hợp với mô hình hữu cơ. Việc chọn giống cũng cần tránh những loài có nguy cơ mang bệnh di truyền hoặc có phản ứng tiêu cực với môi trường nuôi tự nhiên.

Ngoài ra, phương pháp sinh sản phải đảm bảo tự nhiên. Không được sử dụng hormone để kích thích sinh sản hoặc kỹ thuật ghép phôi, kỹ thuật gen để nhân giống. Điều này giúp duy trì sự cân bằng tự nhiên và tránh can thiệp quá mức vào sinh lý động vật.

>> Xem thêm: Các loại nguyên liệu thức ăn chăn nuôi phổ biến nhất hiện nay

Hiệu suất chăn nuôi hữu cơ so với phương pháp thông thường

Nhiều người lo ngại rằng chăn nuôi hữu cơ có năng suất thấp hơn. Điều này đúng ở giai đoạn đầu chuyển đổi, khi vật nuôi chưa thích nghi với điều kiện mới. Tuy nhiên, về dài hạn, hiệu quả lại vượt trội nhờ vào:

• Chi phí thuốc men, kháng sinh gần như bằng 0
• Sản phẩm bán giá cao hơn thị trường 20 - 50%
• Nguy cơ dịch bệnh thấp hơn do môi trường sống khỏe mạnh
• Nâng cao giá trị thương hiệu và sự tin cậy từ người tiêu dùng

Đặc biệt, khi kết hợp với các nguồn thức ăn hữu cơ như bột cá, dầu cá, tấm, cám gạo, bã mì từ các nguồn có kiểm soát và sản xuất bền vững, hiệu suất tăng trưởng của vật nuôi vẫn được đảm bảo, trong khi duy trì sự an toàn sinh học và bảo vệ môi trường.

Hiệu suất bền vững bắt đầu từ môi trường sống khỏe và thức ăn sạch

Quy trình chăn nuôi hữu cơ đạt chuẩn

Quy trình chăn nuôi hữu cơ bao gồm các bước chính như: lựa chọn và chuẩn bị khu vực chăn nuôi; chọn giống vật nuôi phù hợp; xây dựng chuồng trại theo tiêu chuẩn; lên kế hoạch chăm sóc, dinh dưỡng và quản lý môi trường sống; phòng bệnh bằng biện pháp sinh học; theo dõi, ghi chép, giám sát và đánh giá thường xuyên.

Một yếu tố quan trọng là tuân thủ quy định trong thời kỳ chuyển đổi từ chăn nuôi thường sang chăn nuôi hữu cơ, thường kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm. Trong thời gian này, toàn bộ thức ăn, thuốc thú y và điều kiện chăn nuôi phải dần dần đạt chuẩn hữu cơ để được cấp chứng nhận chính thức.

Kết hợp với việc sử dụng nguyên liệu đầu vào như bột cá, dầu cá, dịch cá có nguồn gốc thiên nhiên và được kiểm soát bởi các hệ thống tiêu chuẩn quốc tế như GMP+, MarinTrust, ISO 22000 sẽ nâng cao chất lượng dinh dưỡng trong chăn nuôi hữu cơ, đồng thời đáp ứng được yêu cầu về an toàn thực phẩm và phát triển bền vững.

Quy trình nghiêm ngặt là chìa khóa để chăn nuôi hữu cơ đạt chuẩn và được chứng nhận

Xu hướng chăn nuôi hữu cơ tại Việt Nam

Tại Việt Nam, chăn nuôi hữu cơ đang từng bước phát triển mạnh mẽ. Nhu cầu tiêu dùng nội địa gia tăng, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và môi trường sống. Thị trường xuất khẩu, đặc biệt là Nhật Bản, châu Âu và Mỹ, cũng đặt ra các tiêu chuẩn cao, thúc đẩy sự phát triển của mô hình chăn nuôi hữu cơ.

Nhiều doanh nghiệp trong nước đã và đang đầu tư vào chuỗi cung ứng thức ăn hữu cơ, trong đó có các sản phẩm như tấm, cám gạo, trấu, mì lát, bã mì và các nguồn protein cao cấp như bột cá, dầu cá, dịch cá từ các nhà máy đạt chuẩn quốc tế. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn góp phần tạo ra một hệ sinh thái nông nghiệp tuần hoàn, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, để chăn nuôi hữu cơ phát triển bền vững, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước, doanh nghiệp và nông dân. Các chính sách hỗ trợ chuyển đổi, đầu tư hạ tầng, đào tạo kỹ thuật và truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng là chìa khóa giúp chăn nuôi hữu cơ trở thành xu hướng chủ đạo trong tương lai.

Chăn nuôi hữu cơ đang mở ra cơ hội vàng để Việt Nam dẫn đầu nông nghiệp xanh khu vực

Trong bối cảnh toàn cầu chú trọng vào nông nghiệp xanh, việc phát triển chăn nuôi hữu cơ không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn thể hiện trách nhiệm với môi trường và thế hệ tương lai. Với nền tảng vững chắc từ các đơn vị cung cấp nguyên liệu chất lượng như Masi, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành quốc gia tiên phong trong lĩnh vực chăn nuôi hữu cơ khu vực Đông Nam Á.

--------------------------------------

Thông tin liên hệ:

Masi

Văn phòng: Tầng 7, Giga Mall, 240 - 242 Phạm Văn Đồng, P. Hiệp Bình, TP. HCM

Nhà máy sản xuất: Lô C11, Khu chế biến nước mắm, P. Phú Thủy, Tỉnh Lâm Đồng

Nhà máy sản xuất: ấp Hội, xã Kim Sơn, tỉnh Đồng Tháp

Email: Cs@masi.vn

Call center: 0909 411 885 - 0911 401 955 - 0979 045 766

Facebook: https://www.facebook.com/masi.fishmeal

LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/masifishmeal/