Trong chăn nuôi hiện đại, cách bảo quản thức ăn chăn nuôi đóng vai trò quan trọng không kém việc lựa chọn con giống hay xây dựng chuồng trại. Thức ăn là yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe, tốc độ tăng trưởng và hiệu quả kinh tế của đàn vật nuôi. Nếu thức ăn không được bảo quản đúng cách, không chỉ gây hao hụt dinh dưỡng mà còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm nấm mốc, vi khuẩn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng sản phẩm chăn nuôi.

Tại sao bảo quản thức ăn chăn nuôi lại quan trọng?

Thức ăn chăn nuôi dù là cho gia súc, gia cầm hay thủy sản đều là nguồn cung cấp năng lượng, protein, khoáng chất và vitamin chính. Tuy nhiên, đây cũng là loại nguyên liệu thức ăn chăn nuôi rất dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh.

Nếu không có các phương pháp bảo quản thức ăn chăn nuôi phù hợp, hậu quả có thể bao gồm:

• Hao hụt thành phần dinh dưỡng quan trọng như protein, vitamin A, D, E do quá trình oxy hóa hoặc phân hủy sinh học.
• Thức ăn bị nấm mốc, nhiễm khuẩn là nguyên nhân gây tiêu chảy, nhiễm độc hoặc giảm miễn dịch ở vật nuôi.
• Lãng phí thức ăn do bị vón cục, mốc, hỏng, nhiễm côn trùng hoặc chuột cắn phá.
• Gây tổn thất kinh tế nghiêm trọng cho người chăn nuôi, đặc biệt trong mô hình sản xuất quy mô lớn.

Do đó, việc áp dụng cách bảo quản thức ăn cho gia súc, gia cầm đúng kỹ thuật không chỉ bảo toàn chất lượng nguyên liệu mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển khỏe mạnh của vật nuôi.

Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi đúng chuẩn giúp giữ giá trị dinh dưỡng và phòng tránh nấm mốc

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc bảo quản thức ăn chăn nuôi

Để thực hiện bảo quản thức ăn chăn nuôi hiệu quả, người chăn nuôi cần hiểu rõ những yếu tố môi trường và sinh học có thể ảnh hưởng đến chất lượng thức ăn trong suốt quá trình lưu trữ.

1. Độ ẩm

Độ ẩm là một trong những yếu tố ảnh hưởng nghiêm trọng nhất đến chất lượng thức ăn chăn nuôi. Khi độ ẩm môi trường cao, thức ăn – đặc biệt là các loại cám trộn hoặc thức ăn chứa nhiều tinh bột – sẽ dễ dàng hút ẩm từ không khí, dẫn đến hiện tượng vón cục, lên men, thậm chí phát sinh nấm mốc. Nấm mốc không chỉ làm mất giá trị dinh dưỡng mà còn có thể sinh ra độc tố aflatoxin cực kỳ nguy hiểm cho gia súc, gia cầm, gây suy gan, giảm tăng trưởng hoặc ngộ độc mãn tính. Do đó, kho bảo quản thức ăn cần được đặt ở nơi khô ráo, có hệ thống hút ẩm hoặc thoáng khí tốt để hạn chế tối đa tác động tiêu cực từ độ ẩm.

2. Nhiệt độ

Nhiệt độ cao có thể thúc đẩy quá trình oxy hóa và phân hủy các chất dinh dưỡng có trong thức ăn. Điều này đặc biệt đúng với các loại thức ăn giàu chất béo, dầu cá hoặc vitamin tan trong dầu như vitamin A, D, E. Khi nhiệt độ vượt quá ngưỡng ổn định (thường là trên 30°C), thức ăn có thể nhanh chóng bị biến chất, sinh mùi lạ hoặc mất màu, làm giảm khả năng hấp thu của vật nuôi. Bên cạnh đó, môi trường nóng ẩm cũng tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn và vi sinh vật gây hại sinh sôi. Chính vì vậy, việc duy trì nhiệt độ ổn định trong kho, tránh ánh nắng trực tiếp và sử dụng mái che cách nhiệt là những bước quan trọng trong quá trình bảo quản.

Hiểu rõ và kiểm soát tốt các yếu tố ảnh hưởng là chìa khóa để áp dụng đúng cách bảo quản thức ăn chăn nuôi

3. Ánh sáng

Ánh sáng, đặc biệt là ánh nắng mặt trời, có thể làm giảm hàm lượng một số vitamin nhạy sáng trong thức ăn như vitamin B2, B6, A và D. Khi tiếp xúc lâu dài với tia UV, các thành phần dinh dưỡng dễ bị phân rã hoặc mất hoạt tính sinh học, khiến khẩu phần ăn trở nên mất cân đối. Ngoài ra, ánh sáng cũng có thể làm tăng nhiệt độ trong kho, gián tiếp gây ra tình trạng nêu trên như ẩm mốc, biến màu, biến mùi. Vì thế, nơi lưu trữ thức ăn cần được thiết kế kín sáng hoặc sử dụng bao bì chống tia UV để hạn chế tối đa tác hại từ ánh nắng.

4. Sự xâm nhập của côn trùng, chuột, mối mọt

Thức ăn chăn nuôi, nếu không được bảo quản trong môi trường kín đáo và an toàn, rất dễ bị xâm nhập bởi côn trùng, chuột hoặc mối mọt. Đây là những tác nhân không chỉ gây tổn thất về số lượng mà còn làm giảm chất lượng nghiêm trọng. Chuột và côn trùng có thể gặm nhấm, làm rách bao bì, khiến thức ăn tiếp xúc trực tiếp với không khí và độ ẩm. Thậm chí, chúng còn mang theo vi khuẩn, nấm men hoặc ký sinh trùng có thể lây sang gia súc, gia cầm thông qua nguồn thức ăn bị nhiễm bẩn. Do đó, kho bảo quản cần có các biện pháp phòng ngừa như vệ sinh định kỳ, sử dụng bẫy chuột, thiết kế cửa kín và lựa chọn bao bì dày, chắc chắn, khó xuyên thủng.

5. Thời gian bảo quản

Ngay cả khi thực hiện đầy đủ các phương pháp bảo quản thức ăn chăn nuôi, thời gian lưu trữ cũng đóng vai trò quyết định đến việc giữ nguyên chất lượng sản phẩm. Nhiều loại thức ăn, nhất là thức ăn tự phối trộn không có chất bảo quản, chỉ nên được sử dụng trong thời gian ngắn để đảm bảo độ tươi mới và hàm lượng dinh dưỡng không bị hao hụt. Nếu để quá lâu, ngay cả trong điều kiện kho đạt chuẩn, các vitamin và khoáng chất vẫn có thể bị phân rã tự nhiên theo thời gian, gây ảnh hưởng xấu đến khẩu phần ăn. Do đó, người chăn nuôi nên tuân thủ nguyên tắc “nhập trước – xuất trước”, đồng thời kiểm tra định kỳ hạn sử dụng của thức ăn để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng.

Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi hiệu quả theo từng loại thức ăn

Việc bảo quản thức ăn chăn nuôi cần được thực hiện đúng cách theo từng nhóm nguyên liệu, nhằm giữ vững giá trị dinh dưỡng, hạn chế hư hao và hỗ trợ vật nuôi phát triển khỏe mạnh. Dưới đây là các hướng dẫn bảo quản phổ biến hiện nay.

1. Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi dạng hạt (ngũ cốc, đậu, bắp…)

*Đặc điểm: Dễ bảo quản, ít hư hỏng nhưng dễ hút ẩm, dễ bị mọt và nấm.

*Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi dạng hạt:

• Phơi hoặc sấy khô đạt độ ẩm <13% trước khi đóng bao.
• Dùng bao PP có lớp PE chống ẩm, buộc kín, đặt trên pallet cách nền >20cm.
• Kho thông thoáng, sạch sẽ, tránh ánh nắng trực tiếp.

*Thời gian bảo quản: 6 – 12 tháng nếu điều kiện lý tưởng.

2. Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi dạng viên (cám, thức ăn hỗn hợp…)

*Đặc điểm: Dinh dưỡng cân bằng nhưng dễ hút ẩm, mốc nếu không bảo quản tốt.

*Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi dạng viên:

• Bảo quản nơi mát, khô, có thông gió tốt; độ ẩm kho <60%.
• Bao bì kín khí, tránh để gần nguồn nhiệt.
• Có thể dùng silo kín kiểm soát độ ẩm nếu cần lưu trữ lâu dài.

*Thời gian bảo quản: 3 – 6 tháng kể từ ngày sản xuất.

3. Cách bảo quản thức ăn giàu chất đạm (bột cá, bột thịt, bột xương…)

*Đặc điểm: Hàm lượng protein cao, dễ oxy hóa và biến chất.

*Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi giàu đạm:

• Kho tối, nhiệt độ <30°C, độ ẩm <60%.
• Dùng bao bì kín, chống thấm, có thể thêm chất chống oxy hóa (Vitamin E, Ethoxyquin).
• Bột cá nên bảo quản riêng biệt để tránh nhiễm chéo.

*Thời gian bảo quản: 6 – 12 tháng nếu không bị ẩm, vón cục hay mốc.

Bảo quản bột cá và các nguyên liệu giàu đạm cần đảm bảo bao bì kín, nhiệt độ ổn định để hạn chế oxy hóa

4. Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi thủy sản (thức ăn nổi, thức ăn chìm)

*Đặc điểm: Nhạy cảm với độ ẩm và nhiệt, dễ mất dinh dưỡng khi tiếp xúc nước.

*Cách bảo quản thức ăn chăn nuôi thủy sản:

• Kho cách mặt đất, có mái cách nhiệt, thông gió tốt.
• Bao có lớp hút ẩm hoặc van 1 chiều, không kê sát sàn và tường.
• Tuyệt đối không để tiếp xúc nước ao hoặc nước mưa.

*Thời gian bảo quản: 3 – 6 tháng, ưu tiên nhập dùng trong mùa vụ.

>> Xem thêm: Chăn nuôi hữu cơ là gì? Xu hướng chăn nuôi hữu cơ hiện nay

Một số lưu ý quan trọng khi bảo quản thức ăn chăn nuôi

Trong toàn bộ chuỗi sản xuất và cung ứng thức ăn chăn nuôi, bảo quản đúng cách là bước không thể bỏ qua nếu muốn duy trì chất lượng dinh dưỡng và hiệu quả sử dụng lâu dài. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng:

Không trộn thức ăn mới với thức ăn cũ: Việc này dễ dẫn đến nấm mốc lan từ thức ăn cũ sang phần mới, ảnh hưởng chất lượng toàn mẻ. Hãy sử dụng dứt điểm lô cũ trước khi mở bao mới.

Tuân thủ nguyên tắc FIFO (First In - First Out): Thức ăn được nhập kho trước phải được sử dụng trước. Đây là cách hiệu quả để tránh tồn kho lâu ngày, ngăn ngừa suy giảm giá trị dinh dưỡng và đảm bảo vật nuôi được cung cấp nguồn thức ăn chất lượng, đồng đều.

Duy trì vệ sinh kho bãi: Kho chứa cần được vệ sinh định kỳ để tránh côn trùng, chuột, mối mọt xâm nhập và đảm bảo an toàn sinh học.

Sắp xếp khoa học: Các bao thức ăn cần được kê cao, cách tường, tránh tiếp xúc với nền ẩm hoặc ánh nắng trực tiếp. Nên có nhãn mác hoặc thông tin ngày nhập, loại thức ăn, hạn sử dụng (nếu có) để dễ dàng quản lý và luân chuyển đúng cách.

Giám sát điều kiện bảo quản: Đảm bảo kho có độ ẩm < 60% và nhiệt độ ổn định để duy trì chất lượng ổn định.

Kiểm tra thường xuyên: Loại bỏ ngay các bao thức ăn có dấu hiệu mốc, vón cục hoặc mùi lạ.

Việc kiểm tra định kỳ là bước không thể thiếu trong quy trình bảo quản thức ăn chăn nuôi

Trong ngành chăn nuôi ngày càng đòi hỏi cao về chất lượng và hiệu quả, cách bảo quản thức ăn chăn nuôi không chỉ là bước kỹ thuật, mà còn là yếu tố ảnh hưởng đến năng suất, chi phí và sự phát triển ổn định của cả trang trại. Một chiến lược bảo quản đúng từ lựa chọn bao bì, kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm đến quy trình lưu kho chính là “lá chắn” bảo vệ giá trị dinh dưỡng và sức khỏe vật nuôi.

Tại Masi, chúng tôi không chỉ cung cấp nguyên liệu đầu vào giàu dinh dưỡng như bột cá, cám chăn nuôi, tấm... mà còn đồng hành cùng bà con trong từng mắt xích nhỏ của chuỗi chăn nuôi. Bởi lẽ, phát triển bền vững không đến từ một giải pháp duy nhất, mà từ sự chỉn chu trong từng khâu vận hành. Trong đó, bảo quản đúng không chỉ giúp giữ vững giá trị dinh dưỡng, mà còn tạo điều kiện để vật nuôi phát triển ổn định, khỏe mạnh – một khác biệt nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn.

--------------------------------------

Thông tin liên hệ:

Masi

Văn phòng: Tầng 7, Giga Mall, 240 - 242 Phạm Văn Đồng, P. Hiệp Bình, TP. HCM

Nhà máy sản xuất: Lô C11, Khu chế biến nước mắm, P. Phú Thủy, Tỉnh Lâm Đồng

Nhà máy sản xuất: ấp Hội, xã Kim Sơn, tỉnh Đồng Tháp

Email: Cs@masi.vn

Call center: 0909 411 885 - 0911 401 955 - 0979 045 766

Facebook: https://www.facebook.com/masi.fishmeal

LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/masifishmeal/